Romatizmal Hastalıklar Neden Önemlidir?

Romatizmal hastalıklar, sık görülmeleri, önemli oranda ağrıya, yaşam kalitesinde bozulmaya, iş gücü kayıplarına ve özürlülüğe yol açmaları ve yüksek maliyetleri nedeniyle çok önemlidirler.

Bu konuda daha önce Numune Gazetesi’nde yayımlanan yazım

Romatizmal Hastalıkların Toplum Sağlığı Açısından Önemi

Bu ay romatizmal hastalıkların toplum sağlığı açısından önemi üzerinde durmak istiyorum. Romatizmal hastalıkların toplum sağlığı açısından çok önemli olmasının başlıca nedenleri şunlardır:

  • Romatizmal hastalıklar toplumda sık görülürler ve görülme sıklıkları hâlâ artmaya devam etmektedir.

Ülkemizde romatizmal hastalıkların görülme sıklığı hakkında kesin epidemiyolojik veriler olmamakla birlikte Amerika Birleşik Devletleri’nde tespit edilen sıklık oranları ülkemize uyarlanacak olursa ülkemizde 4-5 milyon kişide osteoartrit yani kireçlenme tipi romatizma, 1 milyona yakın kişide fibromiyalji yani yumuşak doku-kas romatizması, 300 bine yakın kişide romatoid artrit ve 250 bine yakın kişide ankilozan spondilit yani omurga romatizması olduğu söylenebilir. Kaldı ki ülkemizde osteoartrit, ankilozan spondilit, Behçet ve FMF gibi romatizmal hastalıkların Amerika Birleşik Devletleri’nden daha sık olduğu da bilinmektedir. Bütün romatizmalar dikkate alındığında toplumdaki her 4-5 kişiden birinde romatizma vardır. Son 50 yılda yaşam koşullarının iyileşmesi, çevre ve alt yapının düzelmesi, sigara tüketiminin azalması, aşılama programları, sağlık ve hastalıklar konusunda bilincin artması ve tıptaki gelişmeler sayesinde özellikle endüstrileşmiş batı ülkelerinde başta enfeksiyon hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları, kronik akciğer hastalıkları ve hatta kansere bağlı ölümlerde azalmalar olurken yaşam süresinin artması, şişmanlık, hareketsizliğin artması ve uzun süreler bilgisayar kullanımı gibi nedenlerle başta osteoartrit dediğimiz kireçlenme tipi romatizmalar ve tekrarlayan zorlanmalara bağlı karpal tünel sendromu yani el bileğinde sinir sıkışması gibi kas-iskelet sistemi hastalıkları ve gut gibi romatizmal hastalıklarda artış söz konusudur.

  • Romatizmal hastalıklar en çok ağrıya yol açan ve yaşam kalitesini en çok bozan hastalıklardandır.

Gerek iltihabi, gerekse iltihabi olmayan bir çok romatizmal hastalık kronik ağrı, tutukluk, yorgunluk, yürüme güçlüğü, günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlanma, moral bozukluğu, depresyon, uyku bozukluğu ve sonuçta kendi kendine yetememe ve başkalarına muhtaç olma gibi nedenlerle yaşam kalitesini en olumsuz etkileyen hastalıklardandır. Yaşam kalitesinde bozulma ve ağrı-acı çekme açısından romatizmal hastalıklar bütün kronik hastalıklar içinde çok önemli bir yere sahiptirler.

  • Romatizmal hastalıklar toplumda en önemli iş gücü kaybı nedenlerindendir.

Romatizma ve ağrı nedeniyle her yıl milyonlarca gün iş kaybı olmaktadır. Bunların bir kısmı hastalığın alevlenme dönemlerinde geçici vasıftaki iş gücü kaybı iken, önemli bir kısmı da sakatlık ve erken emeklilik nedeni ile kalıcı iş gücü kayıplarıdır. ABD’nde iş gücü kaybı açısından romatizmal hastalıkların ikinci sırada geldiği ve kalp-damar sistemi hastalıkları, akciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları ve kanserden daha fazla iş gücü kaybı oluşturduğu bildirilmiştir.

  • Romatizmal hastalıklar toplumdaki en önemli sakatlık nedenlerindendir.

Romatizmal hastalıklar kronik yani süregen hastalıklar içinde önemli bir yer tutarlar. Kronik hastalıklar içinde romatizmal hastalıkların payının % 40’a, kronik hastalık nedeni ile kalıcı fonksiyon kaybı ve sakatlık gelişimi içindeki payının ise % 50’ye yakın olduğu tespit edilmiştir. Bir çok romatizmal hastalık iyi tedavi edilmezse yıllar içinde sakatlıkla sonuçlanır. 20 yıl sonunda iyi tedavi edilmeyen romatoid artritli hastaların % 81’nde sakatlık ve % 19’unda şiddetli sakatlık geliştiği bildirilmiştir. Özellikle iltihabi romatizmal hastalıklar iyi tedavi edilirlerse bu sakatlık gelişimi önlenebilir. Romatizmanın baştan önlenmesi veya iyi tedavi edilerek sakatlık gelişiminin önüne geçilmesi sakatlığın getirdiği ekonomik yük düşünüldüğünde daha etkili ve daha ucuz bir yöntemdir.

  • Romatizmal hastalıklar en sık hekime başvuru, tetkik ve ilaç harcaması nedenlerindendir.

Romatizmal hastalıklar gerek sık görülmeleri, gerekse yol açtıkları ağrı ve diğer şikayetler nedeni ile bütün dünyada en başta gelen hekime başvuru nedenlerindendirler. Romatizmal hastalıkların yol açtıkları iş-güç kaybı yanında tanı ve tedavileri için yapılan harcamalar da çok büyüktür. İşin asıl üzücü tarafı yapılan bu harcamaların önemli bir kısmının gereksiz ve faydasız olmasıdır. Örneğin her yıl milyonlarca bel ağrılı hasta hekime başvurmakta, milyonlarca gereksiz tomografi ve MR çekilmekte ve milyonlarca TL değerinde gereksiz ilaç kullanılmaktadır. Maalesef yine yerimiz bitti. Gelecek sayılarda yine görüşmek umudu ile ağrısız, sağlıklı ve verimli bir ay geçirmenizi dilerim.

Numune Gazetesi  1(4):15,2010