Romatizma Ne Demektir

Eklemlerde akan vücut sıvısı anlamındaki Yunanca “rheuma” kökünden gelen “romatizma” kelimesinin tam bir Türkçe karşılığı yoktur… Gerçekte romatizma tek bir hastalık değildir ve 200’e yakın hastalık bu sınıfa girer. Bu nedenle de hangi tanımlamayı yaparsanız yapın bazı romatizmal hastalıklar dışarıda kalır…

Romatizma Ne Demektir?

Bu konuda daha önce Numune Gazetesi’nde yayımlanan yazım

Öncelikle gazetemizin faydalı ve uzun ömürlü olmasını dilerim.

Numune Gazetesi için köşe yazarlığı teklifi gelince köşenin adı ne olsun, hangi konuda yazmalıyım diye uzun uzun düşündüm. Köşe adı için Ufuk Turu, Şehir Efsaneleri, Tıp Sohbetleri, Siyah/Beyaz, Romatoloji Dünyası, Ters Açı, Piramit, Alternatif Bakış gibi onlarca seçenek arasından Pencere ismini seçtim. Bu pencereden okuyuculara biraz ışık, biraz bilgi, biraz da ferahlık sunabilirsem ne mutlu bana.

Hangi konuda yazmam gerektiği konusu da üç-beş gün beynimi yoğun olarak meşgul etti. Günümüzdeki tıbbın durumu, eksikleri, yanlışları, ilaç israfı, ilaç yan etkileri, hasta-hekim ilişkileri, hastalar-hastaneler, tıptaki yenilikler, sağlık politikaları, alternatif tıp aldatmacası gibi konular aklımdan geçti. Ancak sonunda uzmanı olduğum ve yaklaşık 20 yıllık tecrübemin bulunduğu romatoloji ve romatizmal hastalıklar hakkında yazmamın daha doğru olacağını düşündüm.

Romatizma konusuna öncelikle romatizmanın tanımı ile başlayalım.  Ne demektir romatizma ? Eklemlerde akan vücut sıvısı anlamındaki Yunanca “rheuma” kökünden gelen “romatizma” kelimesinin tam bir Türkçe karşılığı yoktur. Hastalarımız romatizmayı genellikle çektikleri ağrıyı anlatmak için ağrı, sızı, acı, yel, ateş, “kitlenme” ve tutulma gibi kelimeler ile ifade ederler. Ancak bunların hepsi romatizmanın yalnızca ağrı-tutukluk yapıcı tarafını ifade etmekte ve olayın derinliğini tanımlamakta yetersiz kalmaktadır. Hareket sistemimizi oluşturan kemikler, kaslar, eklemler ve bu yapıları birleştiren bağlarda ağrı, tutukluk ve hareket kısıtlılığına bazen de şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklara genel olarak romatizma adı verilebilir. Ancak bu tanım da, günümüzdeki romatizma kavramı düşünüldüğünde oldukça eksiktir. Çünkü romatizmal hastalıklar eklemler, kaslar, kemikler ve bağlar yanında derimizi, salgı bezlerimizi, solunum yollarımızı ve akciğerlerimizi, damarlarımızı, kalbimizi, sindirim sistemimizi, böbreklerimizi, beynimizi, sinir sistemimizi, kanımızı ve bekli de en önemlisi bağışıklık sistemimizi etkileyebilen hastalıklardır. Gerçekte romatizma tek bir hastalık değildir ve 200’e yakın hastalık bu sınıfa girer. Bu nedenle de hangi tanımlamayı yaparsanız yapın bazı romatizmal hastalıklar dışarıda kalır.

Romatizma kelimesi Türk Dil Kurumu’nca “kaslarda ve özellikle eklemlerde kendini gösteren ağrılı hastalıkların genel adı” olarak tanımlanıyor. Bu açıklamanın devamında ise içinde romatizma kelimesi geçen edebiyatımızdan bazı örnekler sunulmuş. Romatizmayı daha iyi anlatmak için her biri romatizmanın bir yönüne işaret eden bu edebi metinlerden bazılarını buraya taşıdım..

• Ah, fakat elliyi geçkin yaşı, romatizmalı bacakları, kışın ayazlı rüzgârı, ıslak ve çorak havası!-Ruşen Eşref Ünaydın, Hikâyeler, 54.
• Cihangir’deki tahta evde, Tophane’nin yıkık damlarını ve kırık kiremitlerini gören penceremde, annemin romatizma iniltilerini dinleye dinleye bütün ömrümü mü geçireceğim?-Peyami Safa, Yalnızız, 234.
• Padişah romatizmadan–Necip Fazıl Kısakürek, Sultan Vahidüddin, 103.
• Tevfik Bey’in romatizmaları da epeyce rahatsız ediyordu.-Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, 213.
• Kendisi geçen seneden beri şiddetli bir romatizmadan yattığı için, bizimle beraber gelemedi.-Reşat Nuri Güntekin, Damga, 101.
• Bacaklar, kollar biçim değiştirecek. Romatizmalar artacak…-Adalet Ağaoğlu, Dar Zamanlar-3 Hayır, 201.
• Önce evde, sonra hastanede romatizmadan haftalarca yattım.-Nurullah Ataç, Günlerin Getirdiği~Sözden Söze, 31.
• Türlü türlü hastalar romatizmalılar–Yaşar Kemal, Yer Demir Gök Bakır, 331.
• Şimdi ihtiyar yorgun ve romatizma ağrılarının yatağa düşürdüğü bir Cemil bey.-Nezihe Meriç, Bozbulanık, 126.
• Fakat yağmurlu, rutubetli havalarda romatizması azıyordu: sol tarafı sızım sızım sızlardı.-Selim İleri, Ölünceye Kadar Seninim, 14.

İlk yazımızda romatizmanın ne demek olduğunu bile açıklayamadan yerimiz bitti. Bir ay sonra kaldığımız yerden devam etmek üzere sağlıklı ve ağrısız günler dilerim.

Numune Gazetesi  1(1):15,2010